26.03.2016 | focus Knack | door Els Van Steenberghe
Le Grand Cirque (KVS) toont ongenadig hoe Marc Dutroux kon toeslaan dankzij een flaterend gerecht
Applaudisseren voor dit stuk gaat bijna niet. En dat ligt allerminst aan de acteurs die indrukwekkend sterk spelen. Het ligt ook niet aan de verdienstelijke regie van Simon De Vos. En evenmin aan de tekst van Mohamed Kacimi die na minutieus onderzoek van alle bronnen aangaande de ‘Affaire Dutroux’ een stuk schreef waarin hij de flaters van de verschillende gerechterlijke diensten reconstrueert tot net voor het moment waarop Dutroux ontmaskert wordt. Het ligt aan de impact van het stuk zelf. En aan het moment waarop dit stuk speelt.
Er is opvallend weinig publiek komen opdagen. Uit angst? Uit afkeer? Of heeft men al genoeg ellende te verwerken gekregen de afgelopen dagen en wil men er de geut Dutroux-ellende niet meer bij nemen? Dat lijkt niet onwaarschijnlijk. Wanneer je de zaal binnenkomt, kijk je aan tegen een scène die volgestouwd staat met oud bureaumateriaal uit de jaren tachtig en negentig. Denk aan bakelieten bureau’s, indrukwekkend grote (en trage) computers, metalen archiefkasten, ratelende faxen, een aftandse wagen van waaruit ‘observaties’ worden verricht. Dit is een aftands decor dat de aftandse gerechterlijke diensten te portretteert. Tussen al dat meubilair loeren de acteurs de zaal in. Als het zaallicht dooft, stappen Mieke Verdin en Jobst Schnibbe uit de metalen rommel om anderhalf uur lang over de scène te dolen. Zij vertolken de moeder en de vader van een van de verdwenen meisjes en uiten voortdurend hun ongeloof over de vierkant draaienden politiediensten. De wat stroef gespeelde beginscène – waarin ze ontdekken dat hun dochter niet naar huis komt – slingert je terug naar een tijd waarin witte camionettes argwanend werden bekeken en jonge meisjes niet langer onbezorgd over straat konden lopen. Een tijd ook waarin het verouderde, verweerde en door intriges en achterklap verziekte gerechterlijk apparaat op barsten stond. Kacimi laat je dat scène na scène voelen. Lotte Heijtenis, Bram De Win, Johan Knuts en Wouter Bruneel torsen de loodzware taak op zich om alle personages te spelen die het gerechterlijk onderzoek voeren. Ze doen dat uitmuntend. Hun spel heeft veerkracht en spanning. Terwijl de ouders zich aan de metalen kasten vastklampen uit wanhoop, hangen zij over diezelfde kasten en bureautafels. Uit lamlendigheid. Regisseur De Vos peutert op die subtiele manier een beetje welgekomen lucht en humor in hun spel. En hij laat hen zacht zingen wanneer ongeloof over de gammele werking van de rijkswachters en politiemensen je met verstomming dreigt te slaan.
Maar, dat gezang werkt na 22 maart 2016 en na de onthullingen dat gerechtelijke diensten mogelijk opnieuw faalden, voor geen meter. De acteurs zingen stil, onvast en zonder overtuiging. Wij luisteren zonder te voelen. De enige intermezzo’s die wél ‘goed’ voelen, zijn de lange stiltes. Omdat die wél de verbijstering uitdrukken die de mensen toen overviel én nu terug overvalt. Verbijstering om de gruwel en om mensen die in alle drukte soms blijken te vergeten dat de papieren en de digitale dossiers waaraan ze werken niet alleen over mensenlevens gaan maar ook mensenlevens kunnen kosten. Gewoon in verbijstering naar elkaar staren, dat doet gek genoeg goed op dit moment. En echt grappig, verbeeldingsrijk, hoopgevend theater zou ook deugddoen.
Le Grand Cirque (de titel verwijst naar een uitspraak van een van de ouders) is een glasheldere, rakende voorstelling die weinig meer doet dan een stinkende brok geschiedenis haast journalistiek vertellen. Niet de fantasie maar de feitelijke flaters primeren. En dat maakt dit jammer genoeg tot het verkeerde stuk op het verkeerde moment op de verkeerde plaats. Wat er momenteel buiten het Brusselse stadstheater gebeurt, zorgt ervoor dat je de zaal reeds binnenkomt met de heftige gevoelens en gedachten die het stuk wil oproepen. Maar het scherpe spel, het grandioos lelijke decor en de moedige regie die zoveel mogelijk emotie en speelsheid in het spel pompte, maakt dit desondanks tot sterk, relevant theater waarvoor je heel graag, hetzij een tikkeltje ongemakkelijk,